De veiligheid van onze gebouwen is een ontzettend belangrijk, maar vaak onderschat onderwerp. De afgelopen jaren hebben we in Nederland meerdere schokkende incidenten gezien, waarbij gebouwen instortten of ernstige schade opliepen door constructiefouten. Deze ongelukken hebben de alarmbellen doen rinkelen en de vraag opgeworpen hoe we de veiligheid van onze gebouwen in de toekomst kunnen waarborgen. Als antwoord hierop heeft de overheid een nieuwe maatregel ingevoerd, de gebouw-APK, vergelijkbaar met de bekende autokeuring. Deze periodieke keuring is bedoeld om de constructieve veiligheid van publieke gebouwen te verbeteren en knelpunten in de huidige regelgeving op te lossen. We duiken dieper in op de redenen achter deze belangrijke nieuwe regelgeving, hoe de gebouw-apk eruitziet en de NTA 8790.
Wat was de oorzaak voor een gebouw APK?
De bouwsector heeft de afgelopen jaren te maken gehad met een aantal schokkende incidenten, waarbij constructiefouten tot (bijna) instortingen van gebouwen hebben geleid. Deze voorvallen hebben de noodzaak van een grondige en systematische aanpak voor het waarborgen van de veiligheid van bestaande gebouwen onderstreept. Aanleiding voor invoering van de verplichte constructieve keuring was het instorten van het tribunedak van het AZ-stadion op 10 augustus 2019 en het daarop volgende onderzoek van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV).
Jeroen Dijsselbloem, voormalig voorzitter van de OVV, benadrukte scherp dat we vaak vanzelfsprekend denken dat gebouwen die eenmaal zijn opgeleverd voor altijd veilig zijn. In werkelijkheid is dit een gevaarlijke misvatting. De OVV heeft vastgesteld dat de constructieve veiligheid van bestaande gebouwen een grote blinde vlek is in de Nederlandse bouwregelgeving. Hoewel we ervan uitgaan dat een gebouw veilig blijft na oplevering, blijven gebreken zoals scheuren en roest vaak onopgemerkt en onbehandeld. Als we de problemen die tot de instorting van het AZ-stadion hebben geleid tijdig hadden opgemerkt en aangepakt, hadden we dit drama mogelijk kunnen voorkomen.
De aanbeveling voor een periodieke keuring is dan ook een belangrijke stap om deze blinde vlekken te elimineren. In 2020 ontving oud-minister Ollongren het voorstel van de OVV en erkende zij het als een belangrijke stap vooruit in het verbeteren van de bouwveiligheid in Nederland. Een paar jaar later is het dan eindelijk zover.
Hoe ziet de Gebouw-APK eruit?
De invoering van de gebouw-APK gebeurt stap voor stap. In eerste instantie ligt de focus op de grote publieke gebouwen. Op termijn zal de verplichting ook gelden voor gebouwen waar vijfhonderd mensen of meer samenkomen. Deze gefaseerde aanpak geeft alle betrokkenen de kans om te wennen aan de nieuwe regels en eventuele hobbels in het proces glad te strijken.
NTA8790 voor beoordeling constructieve veiligheid
Met de introductie van de gebouw-APK komt de NTA 8790 in beeld als een cruciaal instrument voor het waarborgen van gebouwveiligheid. De NTA 8790 staat voor ‘Periodieke beoordeling betrouwbaarheid van constructieve veiligheid van bestaande bouwwerken’. De norm is op 4 oktober gepubliceerd en wordt geïntegreerd in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en biedt richtlijnen voor de systematische beoordeling van de veiligheid van bestaande gebouwen.
De NTA 8790 vereist dat bouwwerken voldoen aan de effecten van fundamentele belastingscombinaties zoals beschreven in de NEN 8700. Bij routinematige beoordelingen wordt eerst vastgesteld of een diepgaandere inspectie nodig is. Door de NTA 8790 te volgen, kunnen inspecteurs garanderen dat de veiligheidsevaluaties uniform en betrouwbaar zijn, wat helpt om verborgen gebreken te identificeren en te voorkomen.
Gebouw-APK geldt niet voor parkeergarages
Een opvallend detail binnen de gebouw-apk is dat de verplichte periodieke keuring niet geldt voor parkeergarages. Hoewel grote groepen mensen gebruik maken van een parkeergarage, zijn zij maar voor een korte tijd in een parkeergarage. Daarom zijn de gevolgen minder groot als het misgaat. Maar is dat ook zo?
Eerder dit jaar stortte een parkeergarage in Nieuwegein in. In 2017 gebeurde hetzelfde in Eindhoven en in 2018 gebeurde hetzelfde in Wormerveer. Hoewel de situatie voor elk geval anders is, blijft het wel een algemeen probleem. Parkeergarages worden zo snel mogelijk gebouwd met prefab onderdelen en tegen een zo laag mogelijke prijs. Daarnaast staan parkeergarages in de openlucht en worden ze constant aangetast door water en zout. Daarmee zijn de risico’s op instorting groter dan bij een gebouw. Als een parkeergarage wordt gekeurd, volgen er aanbevelingen. De eigenaar beslist wat de vervolgstappen zijn en is tot niks verplicht. Dit zorgt voor de nodige discussie waarom de gebouw-apk uitgerekend niet geldt voor parkeergarages. Het is de vraag of de gebouw-APK in de toekomst ook voor parkeergarages zal gelden.
Conclusie
De gebouw-APK, van kracht sinds 1 juli 2024, markeert een belangrijke stap voor de veiligheid van publieke gebouwen. Regelmatige constructieve keuringen zijn nu verplicht, wat blinde vlekken in de oude regelgeving aanpakt. Hierdoor wordt de veiligheid van stadions, concertzalen en andere grote gebouwen beter gewaarborgd. De NTA 8790-norm vormt de basis voor deze keuringen, wat zorgt voor een grondige en objectieve beoordeling.
Hoewel parkeergarages nu buiten de gebouw-APK vallen, benadrukt dit de noodzaak van bredere regelgeving. De gefaseerde invoering biedt een kans om de processen te verbeteren. Zo kunnen we in de toekomst nog meer veiligheid garanderen.
Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen binnen de markt?
De bouwsector staat nooit stil en de ontwikkelingen volgen elkaar snel op. Wil je altijd op de hoogte zijn van het laatste nieuws in de Bouw & Vastgoed? Schrijf je dan in voor de Bouw- en Installatieupdate en ontvang 1x per maand het laatste nieuws in de bouw! Ga naar de Over-ons pagina, schrijf je in en mis nooit meer belangrijk nieuws in jouw branche.