Netcongestie speelt inmiddels een duidelijke rol in het dagelijkse werk van veel installateurs. Waar het probleem een paar jaar geleden vooral bij specifieke projecten of regio’s voorkwam, is het nu op steeds meer plekken merkbaar. Aansluitingen laten langer op zich wachten, projecten moeten worden aangepast en ontwerpen die technisch kloppen, blijken in de praktijk niet altijd uitvoerbaar door beperkte netcapaciteit. Ook richting 2026 blijft de vraag naar elektriciteit sneller groeien dan het net kan bijhouden, wat directe gevolgen heeft voor hoe installaties worden ontworpen, aangelegd en beheerd.
We leggen uit wat netcongestie in 2026 gaat betekenen voor jouw werk en waarom de rol van de installateur stap voor stap verandert.
Wat is netcongestie en waarom blijft dit ook in 2026 spelen?
Netcongestie ontstaat wanneer het elektriciteitsnet onvoldoende capaciteit heeft om alle stroom te transporteren die op dat moment nodig is. Dat kan gaan om het afnemen van elektriciteit, maar ook om het terugleveren ervan, bijvoorbeeld vanuit zonnepanelen. De belangrijkste oorzaak is de snelle elektrificatie. Steeds meer gebouwen stappen over op elektrische oplossingen, zoals warmtepompen, zonnepanelen, laadpalen en elektrische installaties, terwijl het elektriciteitsnet niet in hetzelfde tempo wordt uitgebreid.
Het verzwaren van het net kost tijd en loopt tegen praktische grenzen aan, zoals vergunningstrajecten, beperkte ruimte in de ondergrond en personeelstekorten bij netbeheerders. Volgens Netbeheer Nederland heeft inmiddels meer dan 70 procent van de middenspanningsnetten te maken met structurele congestie of dreigende overbelasting. In grote delen van Utrecht, Gelderland, Noord Brabant en Noord Holland is het aanvragen van een nieuwe of zwaardere aansluiting daardoor beperkt of tijdelijk niet mogelijk. Sommige projecten kunnen hierdoor niet worden opgeleverd.
Tegelijkertijd blijft de elektriciteitsvraag stijgen. Het Planbureau voor de Leefomgeving verwacht dat het landelijke elektriciteitsverbruik tussen 2022 en 2030 met 40 tot 70 procent toeneemt. Voor gebouwgebonden installaties betekent dit dat piekbelasting en gelijktijdig gebruik van installaties steeds belangrijker worden om rekening mee te houden.
Wat betekent netcongestie voor ontwerp en installatietechniek?
Netcongestie zorgt ervoor dat er anders gekeken moet worden naar het ontwerp van installaties. Een aansluiting is niet langer vanzelfsprekend het uitgangspunt. Al in een vroeg stadium moet duidelijk zijn hoeveel vermogen beschikbaar is en hoe installaties slim op elkaar kunnen worden afgestemd om pieken te voorkomen.
Oplossingen zoals energiemanagementsystemen (EMS) en load balancing zijn daardoor geen extra’s meer, maar noodzakelijk om projecten haalbaar te maken. Ook thermische opslag, buffervaten en batterijen worden steeds vaker ingezet om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen.
Van uitvoeren naar meedenken aan de voorkant
Door netcongestie verandert de rol van de installatiespecialist. Die wordt steeds vaker al in een vroeg stadium betrokken bij projecten om mee te denken over haalbaarheid en mogelijke oplossingen. Dat vraagt niet alleen om technische kennis, maar ook om overzicht en inzicht in hoe verschillende installaties samen functioneren.
Installateurs moeten steeds vaker kunnen uitleggen waarom een ontwerp moet worden aangepast en welke keuzes nodig zijn om binnen de beschikbare netcapaciteit te blijven. Daarmee groeit de rol van uitvoerder naar adviseur en sparringpartner binnen het bouwproces.
Gevolgen voor beheer en onderhoud
Netcongestie stopt niet bij de oplevering van een gebouw. Ook tijdens het gebruik blijft het belangrijk om installaties actief te volgen en bij te sturen. Gebouwen moeten binnen afgesproken vermogens blijven om problemen of beperkingen te voorkomen.
Voor gebouwbeheerders betekent dit meer aandacht voor monitoring van energieverbruik, afstemming tussen installaties en gebruikers en een groeiende rol voor onderhouds- en serviceafspraken. Gebouwen zonder actief inzicht lopen het risico op comfortverlies of beperkingen bij toekomstige uitbreidingen.
Wat betekent dit voor jou als professional?
De blijvende aanwezigheid van netcongestie verandert ook wat er van professionals wordt gevraagd. Vakmanschap blijft de basis, maar wordt steeds vaker aangevuld met kennis van energiestromen, systeemwerking en digitale hulpmiddelen.
We zien dat functies zich ontwikkelen richting technisch specialist, engineer en coördinator. Professionals die zich hierin ontwikkelen, zijn breder inzetbaar en spelen een belangrijke rol in projecten waar netcapaciteit bepalend is.
Netcongestie vraagt om vooruitdenken
Netcongestie is geen tijdelijk probleem, maar een structurele realiteit waar professionals ook in 2026 mee te maken hebben. Dat maakt het werk inhoudelijker en vraagt om meer afstemming, inzicht en samenwerking. Wie hierin meegroeit en investeert in kennis en overzicht, vergroot zijn waarde binnen de installatietechniek.
Benieuwd welke projecten en rollen hierbij passen?
Bekijk de vacatures of ga een vrijblijvend gesprek aan met een consultant uit jouw regio. Dan kijken we samen waar jouw volgende stap ligt!