De woningnood in Nederland is een groeiend probleem dat dringend om actie vraagt. De vraag naar betaalbare woningen blijft stijgen, terwijl nieuwe bouwprojecten worden vertraagd door trage vergunningsprocedures en hoge bouwkosten. Om deze uitdagingen aan te pakken, moeten we kijken naar creatieve oplossingen, zoals het optoppen van bestaande woningen. Hoe werkt het, wat zijn de risico’s en hoe staat Nederland ervoor met optoppen van woningen? Lees hieronder verder voor het antwoord op al deze vragen.

 

Wat is optoppen van woningen?

Optoppen is het toevoegen van extra verdiepingen op bestaande gebouwen, vooral bij appartementencomplexen. Deze aanpak maakt optimaal gebruik van de beschikbare ruimte en verhoogt de dichtheid van de bebouwing. Het is een oplossing die goed toegepast kan worden in stedelijke gebieden waar ruimte schaars is.

Een populaire methode voor woningen optoppen is een duurzame houten dakopbouw, waarmee bestaande daken worden benut voor nieuwe woningen. In Nederland hebben we ongeveer 500 miljoen vierkante meter bestaande daken die kunnen dienen als bouwgrond. Daarbij moet wel de kanttekening worden gemaakt dat alleen gebouwen van vóór 1965 geschikt zijn voor optoppen.

Onlangs kondigde minister Hugo de Jonge het ‘Optop2000-plan’ aan, waarbij overheden, woningcorporaties en marktpartijen samenwerken om kennis te delen en snel met optopprojecten te beginnen. Het doel? 100.000 nieuwe woningen realiseren tegen 2030.

Optoppen biedt vele kansen. Het is goed toepasbaar in stedelijke gebieden, maar kan ook snel gerealiseerd worden. Een optop-project gaat sneller dan een volledig nieuw woningbouwproject. De infrastructuur is al aanwezig, wat het proces efficiënter maakt.

 

Wist je dat Nederland het grootste optopgebouw van de wereld heeft?

In Nederland zijn er al heel wat ‘optop-projecten’ gerealiseerd. De mooiste twee projecten staan in Rotterdam. In het centrum van de stad staat De Karel Doorman, het hoogste en grootste opgetopte gebouw ter wereld. Het gebouw is 70 meter hoog en biedt ruimte aan 114 woningen en 156 parkeerplaatsen. Daarnaast vind je elders in de stad de Fenix 1. Bovenop een oud pakhuis zijn 212 huur- en koop loftappartementen gerealiseerd.  Het gebouw won in 2020 maar liefst 17 prijzen.

Deze twee projecten illustreren dat optoppen niet alleen de woningnood aanpakt, maar ook een gebouw kan transformeren tot een opvallend herkenningspunt. Ondanks zijn potentieel wordt optoppen nog steeds door belanghebbenden gezien als een nieuw en onbekend proces. In 2021 was 10 procent van alle nieuwe woningen in Rotterdam een optopwoning. Vorig jaar was dat slechts 3 procent. De gemeente Rotterdam benadrukt de complexiteit van optoppen.

 

De risico’s van het optoppen van woningen

De Gemeente Rotterdam heeft daarin zeker een punt. Hoewel optoppen wordt gezien als één van de oplossingen voor de woningnood blijven er nog steeds obstakels bestaan.

  • Complexe eigendomsstructuren: Samenwerken met Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) en particuliere eigenaren is vaak een uitdaging.
  • Parkeernormen: Extra woningen vereisen extra parkeerruimte, wat de planning bemoeilijkt.
  • Oververhitting: Op de toegevoegde woonlagen kan snel oververhitting ontstaan.
  • Weerstand van bewoners: Bewoners hebben mogelijk bezwaren tegen bovenburen, verbouwingen in hun pand of er zijn omwonenden die bezwaar maken.
  • Brandveiligheid: Veel gebouwen hebben een dak bestaande uit EPS isolatiemateriaal. EPS kan al bij een lage temperatuur smelten en overgaan op brand. Daarmee is brandveiligheid erg belangrijk bij optoppen van woningen.

Risico’s zijn er dus wel degelijk, maar deze kunnen voorkomen worden in een vroeg stadium. Een integraal advies waarin ook goed naar de brandveiligheid wordt gekeken is hierin belangrijk.

 

Komen er 100.000 extra woningen voor 2030 door woningen optoppen?

Met het ‘Optop2000-plan’ heeft minister Hugo de Jonge een belangrijke stap gezet in de richting van het oplossen van de woningnood. Nu is het tijd om verder te gaan met een pragmatische aanpak. Het is essentieel om obstakels in regelgeving en belangenconflicten aan te pakken, zodat meer optopprojecten sneller kunnen worden gerealiseerd. Alleen op die manier kan optoppen een grote bijdragen leveren aan de doelstellingen voor 2030 om één miljoen woning te realiseren. Dan zullen er 100.000 extra woning gerealiseerd kunnen worden door extra verdiepingen toe te voegen aan bestaande gebouwen.

In Gelderland staan ze erg positief tegenover het optoppen van woningen. De provincie heeft een speciaal ‘optopteam’ opgericht om de komende vijf jaar duizenden woningen toe te voegen. Hoewel er in Gelderland weinig optopprojecten zijn gerealiseerd, denkt de provincie dat haalbaar is om binnen vijf jaar 12.000 nieuwe woningen te bouwen door extra verdiepingen toe te voegen aan bestaande gebouwen.

Met de bouw van 12.000 optopwoningen bespaart Gelderland 300 hectare aan bouwgrond en 1 miljoen ton aan grondstoffen!

De eerste projecten vinden plaats in Ede, waar de gemeente samen met woningcorporatie Woonstede zes gebouwen zal optoppen. Deze projecten moeten eind volgend jaar klaar zijn en zullen belangrijke voorbeelden vormen voor toekomstige ontwikkelingen.

 

Meer vraag naar deskundig personeel in de bouw en installatietechniek

Bij Polanski zijn we altijd op de hoogte van de nieuwste trends en ontwikkelingen in de markt. Hoewel we hele mooie carrièrekansen op de website hebben staan, komen wij graag persoonlijk met jou in contact. Samen gaan we op zoek naar de perfecte baan voor jou! Benieuwd naar wat wij voor jou kunnen betekenen? Bekijk onze vacatures of kom in contact met een consultant in jouw regio om te ontdekken welke functies er in jouw regio beschikbaar zijn.

Foto: Mei Architecten