In de eerste helft van 2024 is de verkoop van warmtepompen in Nederland aanzienlijk gedaald. Deze ontwikkeling baart zorgen over de voortgang van de energietransitie. Warmtepompen zijn essentieel voor de verduurzaming van onze woningen en het behalen van klimaatdoelstellingen. Terwijl fabrikanten en installateurs zich voorbereiden op een daling in de vraag, voert de nieuwe regering wijzigingen door in het beleid rondom energietransitie. Deze veranderingen zetten de ambitieuze duurzaamheidsdoelen onder druk. In deze blog duiken we dieper in de oorzaken van de dalende warmtepompverkoop, de impact van het nieuwe regeringsbeleid en de mogelijke gevolgen voor de toekomst van verduurzaming in Nederland.
Alarmerende afname in de verkoopcijfers warmtepompen in 2024
In de eerste helft van 2024 is de verkoop van warmtepompen in Nederland flink gedaald. Waar er vorig jaar in dezelfde periode nog 88.000 warmtepompen over de toonbank gingen, zijn dat er nu slechts 47.000. Het is het derde kwartaal op rij dat er een daling plaatsvindt. Deze terugval is grotendeels te wijten aan de nieuwe regeringsbesluiten. Waaronder het schrappen van de renovatienorm en het niet bevorderen van elektriciteit boven aardgas. Deze beleidswijzigingen staan haaks op het eerdere hoofdlijnenakkoord, waarin werd beloofd om burgers en bedrijven te ondersteunen bij het verlagen van hun energierekening door middel van verduurzaming van woningen en bedrijfspanden.
De verkoopdaling treft alle typen warmtepompen, zowel hybride als all-electric. Hoewel de hoge verkoopcijfers in de eerste helft van 2023 mogelijk vertekend waren door voorraadvorming na de leveringsproblemen in 2022, is de huidige daling in 2024 nog steeds aanzienlijk.
Verschuiving in de markt van warmtepompen voor nieuwbouw en bestaande bouw
In de nieuwbouwsector zien we een duidelijke trend: er wordt steeds vaker gekozen voor all-electric lucht-water warmtepompen in plaats van bodem-warmtepompen. Echter, het grootste volumeverlies is te vinden in de bestaande bouw. Hier verliezen all-electric lucht-water warmtepompen meer terrein dan hun hybride tegenhangers. Interessant genoeg is het marktaandeel van hybride warmtepompen in de renovatiemarkt juist gestegen van 55% in 2023 naar maar liefst 65% in de eerste helft van 2024.
Als we naar de verwachtingen voor heel 2024 kijken, voorziet de sector de levering van tussen de 90.000 en 100.000 warmtepompen voor woningen, wat vergelijkbaar is met het niveau van 2022. Eind vorig jaar werd er nog een recordaantal warmtepompen voorspeld voor 2024. Dit is inmiddels naar beneden bijgesteld en we moeten zelfs rekening houden met een krimp.
Waarom worden er minder warmtepompen verkocht?
De recente politieke ontwikkelingen hebben een significante impact op de dalende vraag naar warmtepompen. De nieuwe coalitie heeft besloten om de verplichting voor het installeren van hybride warmtepompen bij vervanging van cv-ketels vanaf 2026 te annuleren. Deze beslissing, vastgelegd in het hoofdlijnenakkoord van PVV, NSC, VVD en BBB, kan aanzienlijke gevolgen hebben voor zowel de warmtepompenmarkt als de bredere duurzaamheidsdoelstellingen.
Hoewel het hoofdlijnenakkoord de noodzaak van energietransitie en klimaatadaptatie benadrukt, lijkt de afschaffing van de verplichte installatie van warmtepompen in strijd met deze doelen. De regering moet nog een gedetailleerd regeerprogramma ontwikkelen, waarin hopelijk meer concrete stappen richting verduurzaming worden opgenomen.
Daarnaast speelt de verhouding tussen elektriciteits- en gasprijzen een grote rol. Momenteel is elektriciteit ruim twee keer zo duur als gas per kilowattuur bij vaste contracten, wat het voor consumenten minder aantrekkelijk maakt om over te stappen op elektrische warmtepompen.
Ook in andere Europese landen is er een terugval
Niet alleen in Nederland, maar ook in andere Europese landen is er een duidelijke terugval te zien in de verkoop van warmtepompen. Volgens de European Heat Pump Association (EHPA) zijn er in 2023 ongeveer 3 miljoen warmtepompen verkocht in 21 Europese landen. Dit is een daling van 6,5% ten opzichte van 2022 en de eerste afname na tien jaren van stabiele groei.
Met de huidige verkoopcijfers zullen er tegen 2030 slechts 45 miljoen warmtepompen geïnstalleerd zijn in Europa, terwijl de EU mikt op 60 miljoen installaties om de klimaatdoelen te halen. Volgens de EHPA waren er eind 2023 ongeveer 23,96 miljoen warmtepompen geïnstalleerd in Europese gebouwen, wat resulteerde in een jaarlijkse CO2-reductie van 7,2 megaton. Deze cijfers benadrukken de cruciale rol van warmtepompen in de energietransitie.
De terugval is te wijten aan meerdere factoren, waaronder veranderend beleid en economische stimuleringsmaatregelen in verschillende landen. In Italië is het aantal verkochte warmtepompen met bijna 300.000 gedaald. Daar hebben grote wijzigingen in stimuleringsmaatregelen het consumentenvertrouwen ondermijnd, wat heeft bijgedragen aan een sterke daling van de warmtepompenverkoop in dat land. De huidige trend in de verkoop van warmtepompen is zorgwekkend en bedreigt de haalbaarheid van de duurzaamheidsdoelstellingen. Niet alleen in Nederland, maar ook in de rest van Europa.
Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen binnen de markt?
In de installatietechniek en duurzame energie zijn er altijd ontwikkelingen. Wil je altijd op de hoogte zijn van het laatste nieuws in de installatietechniek en duurzame energie? Schrijf je dan in voor de Bouw- en Installatieupdate en ontvang één keer per maand de meest recente updates over branchenieuws, trends en nieuwe vacatures in jouw regio! Ga naar de Over-ons pagina, schrijf je in en mis nooit meer belangrijk nieuws in jouw branche.